Hortensias: Hydrangea

Hydrangea Macrophylla, H. Macrophylla ‘Teller’ en H. Paniculata

De geslachtsnaam ‘Hydrangea’ kan zijn afgeleid zijn van het Griekse woord hudor = water en angeion = vaatje, verwijzend naar de vorm van de opengesprongen bloem [1]:

[highlight1](alle foto’s zijn te vergroten door erop te klikken)[/highlight1]

[squeeze_box2]Familie: Hydrangeaceae (Hortensiafamilie)

Geslacht: Hydrangea Nederlandse naam: Hortensia

Soorten in tuin:
[arrow_list]

H. macrophylla
H. macrophylla ‘Teller’
H. Paniculata

[/arrow_list]
Hydrangea is inheems in China en Japan, maar ook in grote delen van Noord- en Midden Amerika en andere streken van Oost Azië. Sommige soorten hebben zich ontwikkeld tot grote bomen, andere blijven kleine compacte struiken. [2][/squeeze_box2]

[margin30]

In het midden van de tuin, ook tegen de oude tuinmuur:

Hydrangea Macrophylla

Deze Hortensia vertoont snel na het begin van de bloei kleurschakeringen van blauw, lila, purper tot roze. Ze staan wat verder achter in de tuin:

[squeeze_box2]
De hortensia kwam naar Europa na de ontdekking door Hortense, de dochter van keizerin Joséphine de Beauharnais van Frankrijk in de 18e eeuw. Maar ook andere verklaringen doen de ronde:

De Franse plantkundige Philibert Commerson gebruikte de naam in 1771 voor het eerst, waarschijnlijk ter ere van een vrouw. Maar welke vrouw, is niet helemaal duidelijk. Het zou Hortense Barré, de minnares van Commerson, kunnen zijn, die hem, vermomd als jongeman, tussen 1766 en 1769 vergezelde op een reis rond de wereld, de Bougainville Expeditie. Of Hortense Lepaute, een bekende astronome, vrouw van een horlogemaker en bevriend met Commerson. Aanvankelijk had Commerson zijn nieuwe plant Peautia coelestina gedoopt, een verwijzing naar de naam Lepaute en de astronomische interesses van mevrouw. [1]
Anderen beweren dat de naam “Hortensia” voortkomt uit een vrije vertaling uit het Latijn van “uit de tuin”. Het Latijnse hortus betekent “tuin”. Commerson vond planten in de tuin van de koning van Mauritius, een eiland ten oosten van Afrika, en zond deze naar Parijs. Een van die planten “uit de tuin” van de koning zou hij “Hortensia” genoemd hebben. […] De geschiedenis van de introductie in Europa van Japanse soorten is vooral een Nederlands verhaal. De VOC, de Verenigde Oost-Indische Compagnie, stuurde in de zestiende en zeventiende eeuw reeds vertegenwoordigers naar Japan, die daar de Japanse flora bestudeerden. Ze brachten vele soorten Hydrangea naar het westen. [2][/squeeze_box2]

Schapenkophortensia (Hydrangea Paniculata)

De Schapenkophortensia spreekt tot de verbeelding door z’n grote schapenkopachtige bloeiwijze. Wat we als bloem zien, is een verzameling van bloemen die bolvormig gerangschikt zijn.; achtereenvolgens de struik, de bloemen en een close-up:

Er bestaan zo’n 100 soorten verspreid over de hele wereld; vooral in China en Japan komen hortensia’s veel in het wild voor. Hortensia is een gevarieerd geslacht: er zijn bladverliezende en bladbehoudende soorten en zelfs soorten die klimmen.

Bloeiwijzen

De bloeiwijze is ook gevarieerd. Hortensia is er met bolvormige en platgroeiende schermen, één- en tweekleurig, in enkel- en dubbelbloemige variëteiten. Er zijn grote, pluimvormige trossen of schermen, bezet met vele bloemen. De middelste daarvan zijn klein en vruchtbaar en leveren zaad. De bloemen aan de buitenkant zijn groter en steriel. De grote buitenbloemen trekken insekten aan en lokken die naar het stuifmeel op de binnenste bloemen. De hortensia is een bekende tuinplant, ‘Hortensia Macrophylla’. Dit zijn opvallende struiken met roze, witte, rode of blauw bloemschermen.

Hydrangea Macrophylla ‘Teller’

De variëteit Hydrangea Macrophylla ‘Teller’ heeft plattere bloemschermen dan de soort H. Macrophylla:

De wat plattere bloeiwijze van H. Macrophylla ‘Teller’

[margin20]De buitenste bloemetjes, met de veel grotere bloemblaadjes zijn onvruchtbaar; ze lokken insecten naar de kleinere bloementjes in het midden die wel vruchtbaar zijn.