Vrouwenmantel, de kleine toverachtige
De geslachtsnaam ‘Alchemilla’ verwijst naar het gebruik van de plant door alchemisten (‘alchemilla’ komt van het Arabische woord ‘alkemelyeh’, dat ‘kleine toverachtige’ betekent). De alchemisten verzamelden de druppels die ’s morgens op de plant liggen (deze worden voor een deel door de dauw veroorzaakt, en voor een deel door de plant zelf), om er de Steen der Wijzen mee te vervaardigen. [1]
[highlight1]elke foto is te vergroten door erop te klikken[/highlight1]
[margin20]
[margin20]
[margin30]
Druppels die ’s morgen op het blad liggen
Het vergrootglas-effect
[info_box]Familie: Rosaceae;
Nederlandse namen: Vrouwenmantel, Fraaie Vrouwenmantel, Leeuwenklauw;
Bloemkleur: zacht geelgroen;
Bloeitijd: mei – herfst[/info_box]
De plant wordt 30-100 cm hoog en vormt wortelstokken. De stengel en ronde, grijsgroene, gekartelde waaiervormige bladeren zijn dicht behaard met lange afstaande haren. De bladeren aan de stengel zijn bijna niet gelobd. De steunblaadjes van de rozetbladeren verdrogen al jong roodbruin.
De bladeren leveren een mooie bijdrage aan de textuur van de border.
[margin20]
[margin30]
De bloemen, elk 5 mm. groot, staan tuilvormig in meertakkige schermen.
Het begin van de bloei:
In volle bloei:
De plant doet het goed in elke grondsoort, als de grond maar enigszins vochtig is.
Vrouwenmantel komt het best tot haar recht als ze een wat groter vlak beslaat, of als borderrand / -afscheiding:
In een tuin in Kloetinge (Zeeland) wordt Vrouwenmantel gebruikt als begrenzing van de borders:
Hieronder het gazon van restaurant Inter Scaldes (Kruiningen, Zeeland) dat over de volle lengte begrensd is door Vrouwenmantel:
Geschiedenis
Bij de Germanen was de Vrouwenmantel gewijd aan Freya, de godin van de vruchtbaarheid. Na de kerstening van Europa werd de plant gewijd aan de Heilige Maagd Maria. In de Middeleeuwen was Vrouwenmantel bekend als geneesmiddel, maar ook door het gebruik van het kruid door de alchemisten. Zij noemden de druppels die in de morgen op de plant liggen ‘hemelwater’ en brachten de Vrouwenmantel sterk in verband met de Maan; de dauw werd ook bij volle maan verzameld, op een maandagmorgen, zo vroeg mogelijk, zodat er zo weinig mogelijk licht op was gevallen, het werd onmiddellijk in donkere flessen gebotteld en op een donkere plaats verzameld. De plant zelf werd ook geoogst en dan bij voorkeur tussen 12.00 en 01.00 ’s nachts, met zilveren messen (het metaal van de Maan). In IJsland werd de plant vroeger als heilig gezien. Gedurende de hele vijftiende en zestiende eeuw heeft de plant de reputatie gehad dat zij de maagdelijke staat van vrouwen herstelde (nu heeft de Vrouwenmantel een grote samentrekkende kracht, maar dit gaat toch te ver), en door ouderdom en kinderen verslapte borsten weer in volle glorie te herstellen. Culpeper schreef het kruid voor bij allerlei infecties en voor het stoppen van bloedingen en braken, en voor vrouwen met grote borsten, zodat ze wat minder snel zouden groeien. Ook hielp het kruid volgens Culpeper met de conceptie, de vrouw zou dan in een zitbad met Vrouwenmantel moeten gaan zitten. Vanwege de werking op met name de vrouwelijke geslachtsorganen werd de Vrouwenmantel in vroeger eeuwen, vooral in Engeland, ‘beste vriend voor de vrouw’ genoemd. [1]
[divider]
Verwijzing:
[1] Plantaardigheden – Vrouwenmantel – Alchemilla vulgaris (Alchemilla xanthochlora)
[divider]